Mediacje karne
Mediacje odbywają się na neutralnym gruncie – zwykle w biurze mediatora.
Kto kieruje do mediacji karnej?
- policja
- prokurator
- sędzia
Mediacje karne mogą zostać rozpoczęte również na wniosek którejkolwiek strony postępowania karnego – złożony ustnie lub na piśmie policjantowi, prokuratorowi lub sędziemu.
Wystarczy sformułowanie “wnoszę o skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego”.
W każdym przypadku do wszczęcia mediacji potrzebna jest zgoda obu stron konfliktu!
Koszt mediacji karnej ponosi Skarb Państwa
Co daje mediacja?
Dla pokrzywdzonego mediacja jest:
- szansą na rozmowę i czynne dochodzenie swoich praw,
- szansą na szybsze i realne naprawienie szkody,
- szansą na wyzbycie się lęku będącego następstwem dokonanego czynu zabronionego,
- szansą na poznanie motywu działania sprawcy i wytypowania go na pokrzywdzonego,
- szansą na poznanie sprawcy,
- szansą na usłyszenie „przepraszam”.
Dla podejrzanego lub oskarżonego mediacja jest:
- szansą na skruchę,
- szansą na wytłumaczenie się, przeproszenie, pojednanie,
- szansą na szybkie naprawienie wyrządzonej krzywdy,
- szansą na korzystny wpływ na sytuację procesową.
Dla społeczeństwa oraz wymiaru sprawiedliwości
mediacja ma na celu:
- zapobieganie ponownemu popełnieniu czynu zabronionego,
- wzmacnianie roli pokrzywdzonych i zwiększenie ich zaangażowania w proces rozwiązania sporu,
- zapobieganie wtórnej wiktymizacji,
- usprawnienie procesu karnego.
Zasady mediacji karnej
- dobrowolność – nie można kogoś zmusić do mediacji, decyzja o przystąpieniu do mediacji jest swobodna;
- poufność – wszelkie informacje, oferty, kwoty, propozycje, które zostały przedstawione w mediacji są poufne; nie można się na nie powoływać w dalszym toku postępowania karnego; mediator nie może być świadkiem, co do okoliczności, o których się dowiedział w mediacji;
- neutralność – mediator nie jest sędzią, nie mówi kto ma rację, nie ma interesu w takim czy innym zakończeniu konfliktu;
- bezstronność – mediator nie jest pełnomocnikiem stron, wspiera je w równym stopniu, dba o zachowanie równowagi stron;
- elastyczność – mediacje mogą się odbyć w formule wspólnego spotkania stron z udziałem mediatora; jest możliwość mediacji odrębnych – czyli każda strona spotyka się z mediatorem w innym czasie, a rolą mediatora jest wysłuchanie i przekazanie przeprosin, oświadczeń, ofert czy propozycji drugiej stronie.
O mediacji karnej
Mediacje karne różnią się od mediacji cywilnych.
Zawarcie ugody mediacyjnej w postępowaniu karnym nie zastępuje sprawy sądowej, ale wpływa istotnie na dalsze procedowanie, ograniczone zwykle wówczas do dowodów z przesłuchania stron, czy na wymiar kary, ponieważ sędzia orzekający w sprawie ma większy wachlarz możliwości.
W sprawie prywatnoskargowej zawarcie ugody mediacyjnej może skutkować zakończeniem postępowania, tj. cofnięciem wniosku o ściganie.
Zawarcie ugody w zakresie roszczeń cywilnoprawnych i nadaniu jej klauzuli wykonalności przez sąd, rozwiązuje problem prowadzenia osobnego postępowania sądowego. Ugoda taka ma moc prawną ugody sądowej.
Co zapewnia mediator i jakich wartości pilnuje?
- poszanowanie godności stron postępowania mediacyjnego
- brak dyskryminacji i dominacji którejkolwiek ze stron
- strony otrzymują pełną informację o przebiegu mediacji, jej zasadach i korzyściach, o ich prawach w mediacji i uprawnieniach w postępowaniu karnym związanych z zawarciem ugody mediacyjnej
- uszanowanie decyzji dotyczącej wycofania się z mediacji na każdym jej etapie
- zapewnienie czasu do przemyślenia propozycji, które padły w mediacji
- zapewnienie konsultacji z prawnikiem zarówno propozycji, które padły w mediacji, jak i treści ugody mediacyjnej
- umożliwienie mediacji odrębnych – w przypadku lęku związanego ze spotkaniem ze sprawcą, niechęci bezpośredniego spotkania ze sprawcą, przebywania sprawcy w zakładzie karnym, na terapii w zakładzie zamkniętym