Mediacje gospodarcze dotyczą przedsiębiorców – dotyczą stosunków prawnych wynikających z prowadzonych przez nich działalności gospodarczych. Mimo znacznego obciążenia sądów powszechnych gospodarczych sprawami spornymi, mediacja gospodarcza stosowana jest, w porównaniu do mediacji rodzinnych czy cywilnych, w niewielkim zakresie. A szkoda, bo to właśnie przedsiębiorcom w szczególności zależy na oszczędności czasu i pieniędzy. Mimo takich oczekiwań ze strony przedsiębiorców, sprawy w sądach gospodarczych trwają bardzo długo a dodatkowo sytuacje kryzysowe spowodowane nadzwyczajnymi zdarzeniami wynikającymi z pandemii, stanowią zagrożenie dla płynnego prowadzenia działalności przedsiębiorców.

Remedium na taką sytuację są mediacje gospodarcze, dzięki którym szybciej i przy zaangażowaniu mniejszych środków finansowych uzyska się rozwiązanie kwestii spornych.

Mediacje gospodarcze stosowane są przez sądy gospodarcze w niewielkim zakresie, a przedsiębiorcom są one niemal całkowicie nieznane. Niewielu przedsiębiorców stosuje tę metodę rozwiązywania sporów na etapie przedsądowym (umownym), mimo iż w skutkach jest ona zrównana z wyrokiem sądowym.

Zasadniczą korzyścią postępowania mediacyjnego jest czas. Biorąc pod uwagę średni czas trwania postępowania mediacyjnego, czy to umownego czy sądowego, który wynosi ok. 3 – 4 miesięcy, można stwierdzić, że sprawa sporna będąca przedmiotem mediacji jest rozwiązana niemal natychmiast od momentu zainicjowania mediacji.

Dzięki mediacji przedsądowej przedsiębiorca unika konieczności składania pism procesowych, dokonywania opłat sądowych (które w przypadku wysokich wartości przedmiotu sporu mogą blokować przedsiębiorcę przed dochodzeniem roszczeń na drodze sądowej), powoływania dowodów (brak problemu prekluzji dowodowej) oraz składania środków odwoławczych.

Przedsiębiorca decydujący się na mediację przedsądową unika problemu z jurysdykcją sądową a także z ustaleniem właściwości sądu, gdyż mediacja odbywać może się w każdym ustalonym przez strony miejscu, a nawet on-line, co zwłaszcza w sytuacji pandemii okazało się być niezwykle atrakcyjne i korzystne dla przedsiębiorców. Każda ze stron a także mediator mogą znajdować się w różnych miejscach, a nawet w różnych krajach.

Przedsiębiorca nie angażuje swojego czasu na dojazd do sądu czy udział w rozprawach. Niezwykle cenną dla przedsiębiorcy zasadą mediacyjną jest autonomia konfliktu – to przedsiębiorca, jako strona sporu, decyduje o tym na jakich warunkach zostanie rozwiązany spór, a przede wszystkim w jaki sposób, bo nie zawsze sposób rozwiązania sporu ustalony w mediacji mógłby być zastosowany przez sąd w wyroku. Mediacja jest zatem elastyczna i daje dużą swobodę w kształtowaniu stosunków prawnych w ramach prowadzonych przez przedsiębiorców działalności. Mediacja jest szansą na kontynuację współpracy między przedsiębiorcami w sytuacji, gdy układała się ona pomyślnie, a spór rozstrzygany na drodze sądowej mógłby doprowadzić do jej zakończenia.

Proces sądowy co do zasady jest jawny, natomiast mediacja gwarantuje stronom zachowanie poufności, co ma znaczenie dla przedsiębiorców chcących zachować w tajemnicy informacje handlowe, finansowe, dotyczące sposobu prowadzenia działalności, produkcji, kontrahentów, klientów. Mediacja daje gwarancję nieupublicznienia sporu, a tym samym daje możliwość zachowania dobrego wizerunku na rynku. Najczęstsze sprawy w mediacjach gospodarczych to sprawy o zapłatę. Jeśli zapłata – to pieniądze, jeśli pieniądze – to negocjacje.

Negocjacje stanowią nieodzowną część mediacji gospodarczych. W mediacji stosuje się negocjacje miękkie – skupiające się na potrzebach stron, a nie na rywalizacji, dążące do kompromisu opartego na zasadzie „wygrany – wygrany”, opierające się na kooperacji. Nie ma też aż takiej potrzeby dogłębnego ustalania i analizowania potrzeb stron, gdyż najczęstsze potrzeby przedsiębiorców w sprawach o zapłatę to czas i pieniądz. Dlatego bardzo często w mediacjach gospodarczych, a zwłaszcza w sprawach o zapłatę, po wstępnym monologu mediatora, uczestnicy przechodzą bezpośrednio do etapu negocjacji.

Niezwykle ważne jest, aby uczestnik postępowania mediacyjnego (zarówno strona, jak i mediator) znał zasady negocjacji, aby móc je stosować, rozpoznawać i reagować. Zakładając, że mediacje gospodarcze to swoiste negocjacje, konieczne jest rzetelne przygotowanie się przed spotkaniem.

Powodzenie rozmów mediacyjnych w dużym stopniu zależy od przygotowania się do tych rozmów. Należy ustalić swoją BATNĘ, WATNĘ, granice ustępstw, przygotować rozwiązania – wszystko po to, aby w odpowiednim momencie móc zdecydować czy propozycje „leżące” na stole mediacyjnym są atrakcyjniejsze od tego, co można uzyskać w procesie sądowym. Na przedstawionym poniżej przykładzie zobrazuję różnice dotyczące kosztów i czasu pomiędzy mediacją a sądem (uwzględniona tylko I instancja).

Przedmiot sporu: sprawa o zapłatę 100 000,00 zł

SĄD
Opłata sądowa w I instancji: 5 000,00 zł
Opłata skarbowa od pełnomocnictwa: 17,00 zł
Koszty zastępstwa procesowego: 5 400,00 zł
Dodatkowe koszty sądowe: koszt powołania świadków, biegłych sądowych
łączny koszt: ponad 10.417,00 zł
Średni czas procesu w I instancji: 8 miesięcy

MEDIACJA

Koszt mediacji sądowej: 2 000,00 zł netto, przy czym w braku innych ustaleń koszt ten dzielony jest pomiędzy stronami na pół, tj. po 1.000zł netto / strona
Koszt mediacji przedsądowej: ustalany indywidualnie przez każdego mediatora
Średni czas mediacji: 3 miesiące

Przedstawione powyżej korzyści postępowania mediacyjnego w kontekście długiego i kosztownego procesu sądowego, a zwłaszcza ryzyka procesowego w postaci niewiadomego rozstrzygnięcia sądowego, czynią mediację przyjazną przedsiębiorcom, dostosowaną do ich potrzeb i wartą zastosowania.

W biznesie liczy się ciągły przepływ gotówki, a sposobem na szybsze odzyskanie pieniędzy są właśnie mediacje. Choć ilość mediacji gospodarczych, a także mediacji przedsądowych jest w Polsce wciąż bardzo mała, to jednak obserwując rozwój mediacji i progres w jej stosowaniu, należy mieć nadzieję, że metoda ta będzie wkrótce powszechnie wykorzystywana także przez przedsiębiorców.

Autorką wpisu jest Agnieszka Jaróg.

Mediatorka, prawniczka.

Więcej informacji:

tel.: +48 502 295 548
e-mail:adrem@mediacje-szkolenia.com
www.adrem-mediacje-szkolenia.com